Zapora Trzech Przełomów na rzece Jangcy w Chinach - zapora która spowolniła obrót ziemi

Zapora Trzech Przełomów jest największą tamą świata, znajduje się ona na rzece Jangcy w centralnej prowincji Chin o nazwie Hubei pomiędzy trzema wąwozami: Qutang, Wuxia i Xiling.

Zapora na rzece Jangcy została zaproponowana już w 1919 roku przez prezydenta Chin Sun Yat-Sen. W kolejnych latach wracano do projektu, m.in. po roku 1954 w którym to wskutek wylewu rzeki Jangcy zginęło blisko 30 tysięcy ludzi. Ostatecznie Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych zatwierdziło projekt budowy tamy w roku 1992.

Cały kompleks można podzielić na trzy części: zapora sama w sobie, śluza wodna (ang. shiplock) oraz pochylnia (ang. shiplift). Kompleks obejmuje 386 metalowych bram różnego rodzaju, 139 podnośników oraz 26 śluz (największa ma wysokość 37 metrów). Dwie śluzy wodne znajdujące się po jednej stronie zapory, służą do transportu statków w przeciwnych kierunkach (do 12 statków jednocześnie). Pochylnia służy jako "winda" dla mniejszych statków.

W skład hydroelektrowni wchodzi 26 zestawów turbin, każda o mocy 700 MW i o wadze 400 ton. Kolejnych 7 turbin jest w trakcie konstrukcji pod ziemią na prawym brzegu. Całkowita moc wynosi 18200 MW, co daje średnią roczna produkcję energii w wysokości 84,7 TWh.

Składający się z 5 etapów kanał wejściowy ma łączną długość 6442 metrów, z czego główna sekcja ma 1607 metrów. Maksymalna wysokość sięga 170 metrów.

Zapora Trzech Przełomów jest największym projektem wodnym świata. W wyniku budowy zapory powstał zbiornik wodny mający ponad 630 km długości, głębokość do 175 metrów i powierzchnię 1045 kilometrów kwadratowych.

Do ujarzmienia trzeciej co do długości rzeki świata - Jangcy, której długość wynosi ponad 6,3 tys. kilometrów konieczne było wydobycie 102,6 miliona metrów sześciennych ziemi i kamieni, zalanie 26,43 milionami metrów sześciennych betonu oraz użycie 463 tysięcy ton stali (co pozwoliło by na zbudowanie 63 Wież Eiffla).

Od momentu rozpoczęcia prac nad tamą w 1994 roku zostało przesiedlonych już 1,24 miliona mieszkańców z 13 miast, 140 miejscowości i ponad 1600 okolicznych wiosek. W ciągu kolejnych pięciu lat Chiny będą zmuszone przesiedlić kolejnych 350 000 ludzi w celu umożliwienia stworzenia projektu przekierowania wody.

Już ponad 70% wody pitnej w Chinach jest zanieczyszczona. Projekt tamy może jeszcze bardziej pogorszyć zanieczyszczenia. Niektóre miasta już odrzuciły plany pozyskiwania wody za pośrednictwem projektu przekierowania jako zbyt zanieczyszczonej.

Zapora ma nie tylko na celu zapobieganie powodziom, lecz także może dawać korzyści farmerom dostarczając wody z dorzecza tej tamy do ponad 20 procent gruntów rolnych w Chinach. Innymi korzyściami ma być: zmniejszenie wydobycia węgla, pięciokrotny wzrost handlu w okolicach dorzecza oraz 35-37% zmniejszenie kosztów podróży (pięciokrotnie zwiększy się liczba kursujących po Jangcy statków).

Zapora będzie negatywnie działać na środowisko, m.in. w aspekcie gatunków ryb, których jest ponad 300 rodzajów w rzece, a które nie będą miały możliwości przedostania się przez zaporę. Wyginie wiele gatunków flory i fauny, np. metasekwoja, czy chiński delfin rzeczny.

Kolejnym negatywnym skutkiem powstania tamy jest fakt zatopienia 1300 stanowisk archeologicznych, które utracono na zawsze podczas napełniania zbiornika wodą.

Według specjalistów z NASA tama wpłynęła na ruch obrotowy Ziemi. Naukowcy twierdzą, że tak duże przesunięcie masy spowodowało wydłużenie dnia o 0,06 mikrosekundy, a także doszło do przesunięcia osi planety o 2 cm. Inni naukowcy twierdzą, że w wyniku parowania wody nad prowincją Hubei zaczęły powstawać chmury blokujące promienie słoneczne, a tym samym w okolicy tamy spadła średnia temperatura o ok. 0,67 stopnia Celsjusza.

Konstrukcja tamy jest przygotowana na przetrwanie trzęsienia ziemi w sile do 7 stopni w skali Richtera. Sejsmolodzy ostrzegają jednak, że tak duży nacisk na skorupę Ziemi może zwiększyć ich aktywność sejsmiczną. Niektórzy nawet sugerują, że wielkie trzęsienie ziemi z Syczuanu, które zabiło 87 tysięcy osób było spowodowane napełnianiem tamy, pomimo faktu, że przeprowadzano to stopniowo by zminimalizować osuwanie się górskich zboczy i zachować równowagę tektoniczną.