30 St Mary Axe w Londynie (Anglia) - The Gherkin, Swiss Re

Londyn to miasto pełne niezwykłych budowli, a jedną z najbardziej charakterystycznych z nich jest 30 St Mary Axe, znany powszechnie jako The Gherkin. Ta nowoczesna, cylindryczna wieża, wznosząca się wysoko nad stolicą Wielkiej Brytanii, stała się jednym z symboli współczesnej architektury. Choć jego oficjalna nazwa pochodzi od adresu, pod którym się znajduje, popularna nazwa budynku „Ogórek” doskonale oddaje jego niezwykły kształt. Budynek ten, zaprojektowany przez legendarnego architekta Normana Fostera, nie tylko zachwyca swoją formą, ale również ukrywa w sobie wiele ciekawych faktów, tajemnic oraz imponujących danych technicznych. W tym artykule przyjrzymy się bliżej tej ikonicznej budowli, jej strukturze, znaczeniu oraz unikalnym cechom.

Historia i geneza budynku

Budynek 30 St Mary Axe powstał w miejscu dawnej siedziby Baltic Exchange, która została zniszczona podczas zamachu bombowego IRA w 1992 roku. Po wielu konsultacjach, zdecydowano się na projekt nowoczesnego biurowca, który miał nie tylko zastąpić zniszczony obiekt, ale także stać się nową ikoną Londynu. Norman Foster, architekt znany z licznych innowacyjnych projektów, podjął się tego zadania, a jego wizja nowoczesnego, ekologicznego budynku znalazła szerokie uznanie. The Gherkin oficjalnie otwarto w 2004 roku i od tego czasu przyciąga uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów.

Czy jednak można powiedzieć, że to tylko kolejny wieżowiec? Absolutnie nie. 30 St Mary Axe to coś więcej niż imponująca bryła. Budynek ten jest symbolem postępu w architekturze, technologii budowlanej oraz dbałości o środowisko.

Architektura i innowacyjność

Budynek o wysokości 180 metrów, liczący 41 pięter, zaprojektowany został z myślą o maksymalizacji efektywności energetycznej. Choć jego konstrukcja wydaje się skomplikowana, jest to jedna z najbardziej efektywnych budowli pod względem zużycia energii w Londynie. Konstrukcja opiera się na stalowej ramie, która nie tylko wspiera całą strukturę, ale również umożliwia optymalne wykorzystanie naturalnego światła i wentylacji.

Jedną z najbardziej interesujących cech budynku jest fakt, że choć większość powierzchni jest przeszklona, w konstrukcji znajduje się tylko jeden zaokrąglony kawałek szkła, który jest umieszczony na samej górze, w części soczewkowej. Reszta szyb to płaskie panele, które dzięki odpowiedniemu nachyleniu tworzą iluzję zaokrąglonej powierzchni.

Biurowiec stopniowo rozszerza się od podstawy, by osiągnąć swoją maksymalną szerokość na wysokości 16. piętra, a następnie ponownie zwęża się ku górze. Ten dynamiczny kształt nie tylko przyciąga wzrok, ale również spełnia funkcje aerodynamiczne, minimalizując siłę wiatru napierającą na budynek.

Fakty techniczne: wymiary i dane strukturalne

Na pierwszy rzut oka 30 St Mary Axe może wydawać się po prostu nowoczesnym wieżowcem. Jednak jego konstrukcja kryje wiele interesujących faktów technicznych. Budynek ma 41 pięter, z czego pierwsze 15 jest wynajmowane przez grupę Swiss Re, która była jednym z głównych inwestorów w projekcie. Piętra od 16 do 34 wynajmowane są przez różne firmy, a górne piętra są przeznaczone na bary i restauracje z panoramicznymi widokami na Londyn.

Konstrukcja budynku umożliwia pomieszczenie do 4000 osób, co daje średnio około 10 metrów kwadratowych na osobę. Każde z pięter jest nachylone pod kątem 5 stopni względem sąsiednich pięter, co nadaje budynkowi charakterystyczny spiralny wygląd.

Do budowy The Gherkin użyto 55 kilometrów stalowych części, które ważą około 10 tysięcy ton. Pale fundamentowe sięgają głębokości 27 metrów, co zapewnia stabilność całej konstrukcji. To imponujące liczby, które pokazują, jak skomplikowany i precyzyjny był proces budowy tej ikonicznej wieży.

Ekologiczne rozwiązania

Warto zwrócić uwagę na to, że 30 St Mary Axe jest budynkiem ekologicznym. Jego projekt został tak opracowany, aby zminimalizować zużycie energii. Przeszklone fasady pozwalają na maksymalne wykorzystanie światła dziennego, co redukuje potrzebę korzystania z sztucznego oświetlenia. Co więcej, specjalne systemy wentylacji naturalnej umożliwiają wymianę powietrza bez konieczności intensywnego korzystania z klimatyzacji, co znacząco obniża zużycie energii elektrycznej.

Wysoka wydajność energetyczna budynku to efekt nowoczesnych technologii, które integrują systemy chłodzenia, wentylacji oraz ogrzewania. Dzięki temu The Gherkin zużywa znacznie mniej energii niż tradycyjne budynki o podobnych rozmiarach. Takie podejście do architektury to dowód na to, że nowoczesne budynki mogą być zarówno piękne, jak i funkcjonalne oraz przyjazne dla środowiska.

System wind i schodów

Budynek obsługuje 16 szybkich wind, które poruszają się z prędkością do 6 metrów na sekundę. Dzięki temu, nawet przy dużym ruchu w biurowcu, podróż windą jest szybka i efektywna. Winda o tej prędkości w ciągu minuty może pokonać prawie 360 metrów, co oznacza, że dostanie się na wyższe piętra zajmuje dosłownie kilka sekund.

Dodatkowo, w budynku znajdują się dwie główne klatki schodowe, które mają po 1037 stopni każda. Jest to doskonałe rozwiązanie awaryjne, a także możliwość dla tych, którzy chcieliby wybrać bardziej aktywny sposób poruszania się po budynku. Schody, chociaż rzadziej używane, odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa oraz funkcjonalności całego obiektu.

Restauracje i bary na wysokości

Jednym z najciekawszych elementów 30 St Mary Axe są restauracje oraz bary, które znajdują się na najwyższych piętrach budynku. Z pięter 38-40 roztacza się niesamowity widok na panoramę Londynu, co przyciąga nie tylko biznesmenów, ale również turystów. W czasie obiadu, bary mogą pomieścić od 50 do 70 gości, a na przyjęciach koktajlowych liczba ta wzrasta do 120-260 osób.

Dzięki temu The Gherkin staje się nie tylko miejscem pracy, ale również jednym z najmodniejszych miejsc spotkań towarzyskich w Londynie. Wysoko położone bary oferują niesamowite doznania, zarówno kulinarne, jak i wizualne, co czyni je idealnym miejscem na spędzenie wieczoru w stolicy.

Ciekawostki i Nagrody

Choć The Gherkin wydaje się budowlą stosunkowo nową, zdążył już zdobyć wiele prestiżowych nagród architektonicznych. Budynek został uhonorowany m.in. tytułem Best Central London Office Development 2004 oraz Best New London Building 2004. Inne wyróżnienia to Best British Innovation 2003 oraz Skyscraper Award 2003. Te nagrody potwierdzają nie tylko wyjątkowość projektu, ale również jego ogromny wpływ na krajobraz Londynu oraz rozwój nowoczesnej architektury.

Jedną z ciekawszych cech budynku jest również to, że całkowita powierzchnia przeszklonej fasady wynosi aż 24 000 m², co jest równoważne pięciu boiskom piłkarskim! To ogromna powierzchnia szkła, która nie tylko wygląda imponująco, ale również zapewnia naturalne oświetlenie w całym budynku.

30 St Mary Axe, mimo że powstał stosunkowo niedawno, zdobył uznanie zarówno wśród specjalistów z branży architektonicznej, jak i miłośników nowoczesnej urbanistyki. Jego innowacyjny projekt i wpływ na krajobraz Londynu przyniosły mu szereg prestiżowych nagród. Jednym z pierwszych wyróżnień było zdobycie nagrody RIBA Stirling Prize w 2004 roku, uznawanej za jedno z najwyższych odznaczeń architektonicznych w Wielkiej Brytanii. Jury doceniło budynek za wyjątkowe podejście do formy i funkcji oraz za nowatorskie rozwiązania ekologiczne, które wyznaczyły nowe standardy dla współczesnych wieżowców.

W 2005 roku The Gherkin zdobył również nagrodę Emporis Skyscraper Award, która jest przyznawana najlepszym drapaczom chmur na świecie. Ten sukces umieścił budynek na mapie międzynarodowych ikon architektury. Poza tym, projekt Normana Fostera zyskał liczne nagrody w kategoriach Design Excellence oraz Best Corporate Architecture, podkreślając znaczenie tego budynku nie tylko jako innowacyjnego projektu, ale również jako miejsca przyjaznego dla biznesu.

Niezwykle istotne jest także wyróżnienie, jakie budynek zdobył za swoją ekologiczną konstrukcję. Dzięki zastosowaniu energooszczędnych rozwiązań i inteligentnym systemom zarządzania energią, 30 St Mary Axe jest uznawany za jeden z najbardziej zrównoważonych wieżowców na świecie. Jego ekologiczne podejście zostało uhonorowane wieloma certyfikatami z zakresu zrównoważonego rozwoju i ekologii, w tym prestiżowym LEED Gold.

30 St Mary Axe w kulturze

Ze względu na swój unikalny kształt i znaczącą obecność w londyńskim krajobrazie, The Gherkin stał się nie tylko ikoną architektury, ale również częstym motywem w kulturze masowej. Jego rozpoznawalność sprawia, że pojawia się w licznych filmach, książkach i serialach, zarówno jako element tła, jak i kluczowy punkt fabuły.

Jednym z bardziej znanych filmów, w których budynek można dostrzec, jest "Match Point" w reżyserii Woody’ego Allena. The Gherkin pojawia się w scenach rozgrywających się w Londynie, dodając miastu współczesnego charakteru. Jego unikalna sylwetka była również tłem w filmach takich jak "Basic Instinct 2" czy "Harry Potter i Książę Półkrwi", gdzie symbolizuje nowoczesność i dynamikę współczesnego Londynu. W przypadku takich filmów jak "Thor: Mroczny świat", wieżowiec był jednym z elementów londyńskiej panoramy, ukazując połączenie starego i nowego miasta.

30 St Mary Axe nie ogranicza swojej obecności tylko do filmów. Pojawił się również w wielu książkach i powieściach, często pełniąc rolę symbolu postępu technologicznego i nowoczesności. W powieściach kryminalnych i thrillerach, takich jak te autorstwa Roberta Harris’a, budynek jest często przedstawiany jako miejsce spotkań ważnych biznesmenów, co podkreśla jego korporacyjny charakter.

Jednym z najbardziej znanych wystąpień w literaturze jest jego obecność w książkach naukowych i albumach poświęconych współczesnej architekturze. Wielu autorów używa The Gherkin jako przykładu nowatorskich rozwiązań w budownictwie i energetyce, analizując jego wpływ na rozwój architektury XXI wieku. Budynek jest często wspominany w kontekście zrównoważonego rozwoju, co czyni go nie tylko ikoną wizualną, ale również wzorem dla przyszłych projektów architektonicznych.

Podsumowanie

30 St Mary Axe to coś więcej niż tylko nowoczesny wieżowiec. To symbol innowacyjności, efektywności energetycznej i dbałości o estetykę. Jego charakterystyczna sylwetka stała się jednym z najbardziej rozpoznawalnych elementów londyńskiego krajobrazu. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii, budynek jest ekologiczny i efektywny, a jego funkcjonalność sprawia, że jest to jedno z najbardziej pożądanych miejsc do pracy i spotkań w stolicy.

Warto wybrać się na wizytę na najwyższe piętra i podziwiać panoramę Londynu z jednego z najważniejszych budynków XXI wieku.