Liu Jiakun otrzymuje Nagrodę Pritzkera 2025 - chiński architekt doceniony za innowacyjne podejście do tradycji

Liu Jiakun, 68-letni chiński architekt, został ogłoszony laureatem prestiżowej Nagrody Pritzkera 2025, często nazywanej "architektonicznym Noblem". Jest to historyczny moment, gdyż Liu jest dopiero drugim chińskim architektem, który otrzymał to wyróżnienie, po Wang Shu uhonorowanym w 2012 roku.

Liu Jiakun, Photo courtesy of The Hyatt Foundation/The Pritzker Architecture Prize

 

Droga do sukcesu i filozofia projektowa

Liu Jiakun urodził się w 1956 roku w Chengdu, stolicy prowincji Syczuan w południowo-zachodnich Chinach. Jego droga do architektury była nietypowa - początkowo studiował inżynierię, a następnie pracował jako redaktor i pisarz. Do architektury zwrócił się dopiero w latach 90., zakładając własne studio Jiakun Architects w 1999 roku.

Jury Nagrody Pritzkera doceniło Liu za jego unikalne podejście łączące lokalną tradycję z innowacyjnością, a także za wykorzystanie lokalnych materiałów i technik budowlanych. W uzasadnieniu podkreślono, że jego prace charakteryzują się "głębokim zrozumieniem materiałów, szacunkiem dla rzemiosła i wrażliwością na kontekst społeczny".

"Liu Jiakun tworzy architekturę, która jest zarówno zakorzeniona w chińskiej tradycji, jak i odpowiada na współczesne wyzwania" - czytamy w oświadczeniu jury. "Jego budynki są jednocześnie praktyczne, piękne i pełne znaczenia."

Sam architekt wielokrotnie podkreślał, że jego celem jest tworzenie "architektury, która służy ludziom". Wierzy w projektowanie, które respektuje lokalne warunki, kulturę i społeczność. "Architektura powinna być jak akupunktura dla miasta - precyzyjna, celowa i przynosząca ulgę tam, gdzie jest potrzebna" - powiedział Liu w jednym z wywiadów.

Photo courtesy of Arch-Exist

 

Najważniejsze realizacje laureata

Wśród najbardziej znanych projektów Liu Jiakuna znajduje się Muzeum Pamięci Trzęsienia Ziemi w Syczuanie, zbudowane po katastrofalnym trzęsieniu ziemi w 2008 roku, które pochłonęło życie ponad 80 000 osób. Budynek, który został ukończony w zaledwie rok, łączy nowoczesną konstrukcję z tradycyjnymi materiałami i technikami budowlanymi.

Muzeum o powierzchni 2300 metrów kwadratowych zostało zbudowane z cegieł odzyskanych z ruin, co nadaje mu szczególne znaczenie symboliczne. Jego projekt charakteryzuje się prostą, ale wyrazistą geometrią - długa, niska struktura z otwartym dziedzińcem pośrodku. Budynek jest nie tylko miejscem pamięci, ale także przestrzenią do refleksji i uzdrowienia dla dotkniętej katastrofą społeczności.

Innym ważnym projektem Liu jest Centrum Sztuki West Village w Chengdu - kompleks kulturalny zbudowany w 2010 roku, który łączy galerie sztuki, przestrzenie warsztatowe i kawiarnie. Budynek o powierzchni 6000 metrów kwadratowych został zaprojektowany jako seria połączonych pawilonów otaczających centralny dziedziniec, nawiązując do tradycyjnej chińskiej architektury. Wykorzystano tu lokalne materiały, w tym bambus i cegłę, tworząc przestrzeń, która jest jednocześnie nowoczesna i zakorzeniona w lokalnej tradycji.

W 2018 roku Liu zaprojektował także tymczasowy pawilon Serpentine Gallery w Londynie - lekką, modułową konstrukcję inspirowaną tradycyjną chińską techniką budowlaną zwaną "cztery kąty oparte na ziemi" (si-fang-ting). Pawilon o wymiarach 23 x 18 metrów został zbudowany z paneli z włókna szklanego i stali, tworząc dynamiczną, przepuszczającą światło strukturę.

Photo courtesy of Jiakun Architects

 

Wpływ na architekturę współczesną i znaczenie nagrody

Nagroda Pritzkera jest przyznawana corocznie od 1979 roku przez Fundację Hyatt, a jej laureatami byli tacy giganci architektury jak Frank Gehry, Zaha Hadid czy Renzo Piano. Wyróżnienie to nie tylko prestiż, ale także nagroda pieniężna w wysokości 100 000 dolarów.

Wybór Liu Jiakuna ma szczególne znaczenie w kontekście globalnych przemian w architekturze. W czasach, gdy zrównoważony rozwój i odpowiedzialność społeczna stają się coraz ważniejsze, jego podejście do architektury - oparte na lokalnych materiałach, tradycyjnych technikach i społecznym zaangażowaniu - staje się jeszcze bardziej aktualne.

"W erze globalnych wyzwań klimatycznych i społecznych, praca Liu przypomina nam, że architektura musi być zakorzeniona w swoim kontekście, ale jednocześnie patrzeć w przyszłość" - podkreśliło jury.

Chiński architekt, komentując otrzymane wyróżnienie, powiedział: "Ta nagroda to nie tylko uznanie dla mojej pracy, ale także dla bogatej tradycji architektonicznej Chin i dla wszystkich architektów, którzy starają się tworzyć z szacunkiem dla lokalnego kontekstu i społeczności."

Ceremonia wręczenia nagrody odbędzie się w maju 2025 roku.