World Trade Center w Nowym Jorku (Nowy Jork, USA) - wieżowce WTC, wieżowiec

World Trade Center (WTC) w Nowym Jorku to kompleks, który na zawsze pozostanie w pamięci nie tylko Amerykanów, ale również całego świata. Składający się z siedmiu budynków, najsłynniejsze były jego dwie bliźniacze wieże, które stały się ikoną miasta oraz symbolem siły i nowoczesności. W artykule tym przybliżymy historię WTC, najważniejsze fakty, ciekawostki oraz wymiary tych monumentalnych budowli.

Narodziny symbolu: historia budowy i wczesne lata

World Trade Center, zaprojektowane przez japońskiego architekta Minoru Yamasakiego, przy współpracy z Antonio Brittiochi, rozpoczęło swoje życie w latach 60. XX wieku. Pomysł budowy kompleksu powstał z inicjatywy Davida Rockefellera oraz gubernatora stanu Nowy Jork, Nelsona Rockefellera. Celem było stworzenie światowego centrum handlu, które podkreślałoby globalną pozycję Nowego Jorku.

Pierwsze prace budowlane ruszyły 5 sierpnia 1966 roku. Było to ogromne przedsięwzięcie, które wymagało zaangażowania tysięcy pracowników oraz zastosowania najnowszych technologii inżynieryjnych. Po sześciu latach intensywnej pracy, 4 kwietnia 1973 roku, kompleks oficjalnie otwarto. Wieże bliźniacze, stanowiące centralny punkt WTC, były wtedy najwyższymi budynkami świata. Przez dwa lata od ukończenia były najwyższymi budynkami na świecie.

Bliźniacze wieże: architektura i dane techniczne

Wieże bliźniacze World Trade Center, znane jako Wieża Północna (One World Trade Center) i Wieża Południowa (Two World Trade Center), zdominowały skyline Nowego Jorku. Każda z wież miała 110 pięter oraz wysokość wynoszącą 415,22 m (Wieża Południowa) i 527 m z anteną telewizyjną (Wieża Północna). W chwili otwarcia, obie wieże posiadały największą powierzchnię użytkową na świecie - 406 tys. m².

Innowacje techniczne i funkcjonalność

Wieże były wyposażone w 99 wind, z czego 23 były ekspresowe, poruszające się z prędkością do 8,4 m/s. Łączna długość szybów wynosiła 30 km. Kompleks oferował szeroką gamę usług i udogodnień: biura, sklepy, pokoje hotelowe, restauracje, parking oraz stację metra. WTC było również imponujące pod względem infrastruktury. Znajdowało się tam 43,600 okien, do których potrzebne było 182,880 m² szkła. Ponadto, kable telefoniczne w kompleksie miały długość ponad 30 km. Codziennie 50 tys. ludzi pracowało w ponad 500 firmach i organizacjach, a kompleks odwiedzało 150 tys. turystów.

Najwyżej położony taras widokowy

Na 107 piętrze Wieży Południowej znajdował się słynny taras widokowy, najwyżej położone obserwatorium na wolnym powietrzu na świecie. Przy dobrej pogodzie można było stamtąd zobaczyć okolicę oddaloną o 45 mil w każdym kierunku. Do tarasu można było dotrzeć windą w zaledwie 58 sekund.

Wytrzymałość konstrukcji

Do budowy wież użyto 181,400 ton stali. Konstrukcja była zaprojektowana tak, aby wytrzymać ekstremalne warunki, w tym silne wiatry, które powodowały odchylenie wież na boki o 3 stopy. Pomimo swojej masywności, wieże były delikatne pod względem architektonicznym, co sprawiło, że krytycy nazywali je "Lego-blocks" - "Klocki Lego".

Tragedie i incydenty: pożary i zamachy terrorystyczne

Pożar w 1975 roku

13 lutego 1975 roku w Wieży Północnej wybuchł pożar, który udało się ugasić po trzech godzinach. Mimo że szkody były znaczne, nikt nie zginął. Pożar ujawnił pewne nieprawidłowości w systemie przeciwpożarowym, w tym brak instalacji tryskaczowej oraz niepalnych kabli telefonicznych.

Zamach w 1993 roku

Pierwszy poważny zamach terrorystyczny miał miejsce 26 lutego 1993 roku, kiedy to w podziemnym garażu pierwszej wieży eksplodowała furgonetka wypełniona 700 kilogramami azotanu amonu. Eksplozja stworzyła krater o głębokości 5 pięter i szerokości 7 metrów. W wyniku zamachu zginęło sześć osób, a ponad tysiąc zostało rannych lub poparzonych. Wieże zostały oczyszczone, naprawione i ponownie otwarte w mniej niż miesiąc po wypadku.

Zamach z 11 września 2001 roku

11 września 2001 roku, świat został wstrząśnięty największym zamachem terrorystycznym w historii, który miał miejsce na terenie World Trade Center. Tego dnia, terroryści z organizacji Al-Kaida porwali cztery samoloty pasażerskie. Dwa z tych samolotów, lot American Airlines 11 i lot United Airlines 175, zostały skierowane w stronę bliźniaczych wież WTC.

Przebieg wydarzeń

• 8:46 AM: Lot American Airlines 11 uderzył w północną wieżę (WTC 1) między 93. a 99. piętrem.
• 9:03 AM: Lot United Airlines 175 uderzył w południową wieżę (WTC 2) między 77. a 85. piętrem.

W wyniku tych uderzeń wybuchły pożary, które osłabiły struktury budynków. Ogień, napędzany przez paliwo lotnicze, szybko się rozprzestrzeniał, uniemożliwiając wielu osobom ucieczkę z wyższych pięter.

Zawalenie się wież

• 9:59 AM: Południowa wieża (WTC 2) zawaliła się pierwsza, po 56 minutach od uderzenia samolotu.
• 10:28 AM: Północna wieża (WTC 1) zawaliła się po 102 minutach od momentu uderzenia.

Zawalenie się wież spowodowało ogromne zniszczenia w okolicy. Grzebiąc pod sobą tysiące ton gruzu, spowodowały zniszczenie lub poważne uszkodzenie pobliskich budynków, w tym WTC 3, WTC 4, WTC 5, WTC 6 oraz WTC 7, który zawalił się o 17:20 tego samego dnia.

Liczba ofiar

W zamachach zginęło 2973 osoby, w tym 343 strażaków, 60 policjantów i 8 ratowników medycznych, którzy brali udział w akcji ratunkowej. Wśród ofiar było również sześciu Polaków. Wielu ludzi zginęło w wyniku natychmiastowego uderzenia, podczas gdy inni zostali uwięzieni na wyższych piętrach i zginęli wskutek zawalenia się wież.

Skutki zamachu

Ekonomiczne: Zniszczenie WTC miało poważne skutki ekonomiczne, nie tylko dla Nowego Jorku, ale i dla całego świata. Straty oszacowano na miliardy dolarów. W wyniku zamachu zniszczono także liczne biura firm, banki, centra handlowe i infrastruktury komunikacyjne.

Polityczne i Militarne: Zamach 11 września zapoczątkował globalną wojnę z terroryzmem. Stany Zjednoczone rozpoczęły operacje wojskowe w Afganistanie i Iraku, mające na celu eliminację przywódców Al-Kaidy i obalenie reżimów wspierających terroryzm.

Społeczne i Kulturalne: Zamach miał głęboki wpływ na społeczeństwo amerykańskie i globalne. Wzmocnił poczucie niepewności i zagrożenia, wpłynął na zmiany w polityce bezpieczeństwa i kontroli granicznej oraz zwiększył nadzór nad obywatelami.

Dziedzictwo i upamiętnienie

Na miejscu zniszczonego kompleksu powstało National September 11 Memorial & Museum, które upamiętnia ofiary zamachu i dokumentuje wydarzenia z 11 września. Dwa ogromne baseny, znajdujące się w miejscach, gdzie stały bliźniacze wieże, mają wygrawerowane nazwiska wszystkich, którzy zginęli tego tragicznego dnia.

Nowy World Trade Center

W ramach odbudowy miejsca WTC, stworzono nowy kompleks, którego centralnym punktem jest One World Trade Center, najwyższy budynek w Stanach Zjednoczonych, mierzący 541 metrów. Projekt nowego WTC obejmuje także inne budynki biurowe, centrum handlowe oraz centrum transportowe.

Pomimo tragicznych wydarzeń, jakie miały miejsce w 2001 roku, World Trade Center pozostaje symbolem odporności i nadziei. Nowy kompleks, wraz z National September 11 Memorial & Museum, jest hołdem dla tych, którzy stracili życie, i dowodem na siłę, z jaką Nowy Jork oraz cały świat potrafiły się podnieść po jednej z największych tragedii w historii.

Wyróżnienia i nagrody

World Trade Center, zarówno jako kompleks, jak i jego architekci, zdobyło liczne wyróżnienia i nagrody. Projekt Minoru Yamasakiego i Antonio Brittiochi był wielokrotnie nagradzany za innowacyjność, nowoczesność i wkład w rozwój architektury.

Wieże były uznawane za cud inżynierii i stanowiły inspirację dla wielu kolejnych projektów na całym świecie. Kompleks zdobył nagrody od organizacji takich jak American Institute of Architects (AIA) oraz International Association of Structural Engineers (IASE). Przyciągał uwagę ze względu na swoją unikalną konstrukcję i nowatorskie rozwiązania technologiczne.

Philippe Petit: spektakularne przejście na linie

Jednym z najbardziej zapadających w pamięć wydarzeń związanych z WTC było przejście na linie Philippe'a Petita. 7 sierpnia 1974 roku linoskoczek przeszedł na linie zawieszonej między wieżami na wysokości 409 m. Jego śmiały wyczyn przyciągnął uwagę całego świata i na stałe zapisał się w historii nowojorskich wieżowców.

Wpływ na popkulturę

World Trade Center, znane również jako WTC, pojawiło się w wielu filmach, które utrwaliły jego wizerunek w popkulturze oraz ukazały jego znaczenie w kontekście wydarzeń z 11 września. Oto kilka najbardziej znaczących produkcji:

"Man on Wire" (2008). Dokument w reżyserii Jamesa Marsh opowiada o Philippe’u Petitcie, który w 1974 roku przeszedł po linie rozciągniętej między bliźniaczymi wieżami World Trade Center. Film zdobył Oscara za najlepszy pełnometrażowy dokument oraz liczne inne nagrody. Pokazuje on nie tylko techniczne wyzwania i emocje związane z tym wyjątkowym wyczynem, ale także tło i atmosferę czasów, w których WTC stanowiło centralny punkt w Nowym Jorku.

"World Trade Center" (2006). Film w reżyserii Olivera Stone’a, który przedstawia dramatyczne wydarzenia z 11 września 2001 roku z perspektywy dwóch strażaków, którzy utknęli w gruzach zniszczonego kompleksu. W rolach głównych wystąpili Nicolas Cage i Michael Peña. Film stara się oddać rzeczywiste uczucia i trudności, z jakimi musieli się zmagać bohaterowie, a także hołd dla bohaterów, którzy próbowali ratować innych.

"United 93" (2006). W reżyserii Paula Greengrassa, film ten rekonstruuje wydarzenia z pokładu lotu United Airlines 93, który został porwany przez terrorystów i rozbił się w Pensylwanii. Film przedstawia także kontekst zamachów na World Trade Center oraz ich wpływ na całą operację ratunkową. "United 93" jest znany z realistycznego podejścia do tragicznych wydarzeń i emocjonalnego ładunku.

"The Avengers" (2012). Film w reżyserii Jossa Whedona, będący częścią Marvel Cinematic Universe, zawiera kilka scen, w których w tle widać zrujnowane WTC. Choć głównym wątkiem filmu są przygody superbohaterów, obecność zniszczonych wież ma na celu stworzenie wrażenia katastrofy i chaosu w Nowym Jorku, będąc efektem działań super złoczyńcy.

"Escape from New York" (1981). Film science fiction w reżyserii Johna Carpentera, w którym WTC pojawia się w wersji futurystycznej jako część dystopijnego świata. Choć akcja filmu dzieje się w alternatywnej wersji Nowego Jorku, zniszczone wieże są wykorzystane jako część wizji zniszczonego miasta.

"The Day After Tomorrow" (2004). Film katastroficzny w reżyserii Rolanda Emmericha, który przedstawia Nowy Jork zniszczony przez katastrofalne zmiany klimatyczne. W jednej ze scen wieże WTC są używane jako tło do opresyjnej atmosfery i efektów specjalnych, pokazując zniszczenie w globalnej katastrofie.

Te filmy pokazują, jak World Trade Center zostało wplecione w różne narracje, od dokumentów historycznych po dramaty i science fiction, odzwierciedlając jego miejsce w historii i kulturze.

Dziedzictwo i pamięć: nowy World Trade Center

Pomimo tragedii, World Trade Center pozostaje w pamięci ludzi jako symbol odwagi i nadziei. Po zamachu z 2001 roku podjęto decyzję o odbudowie kompleksu. Na miejscu zniszczonych wież wybudowano nowy budynek, One World Trade Center, który jest obecnie najwyższym budynkiem w Nowym Jorku i jednym z najwyższych na świecie, mierzącym 541 metrów.

Nowy kompleks WTC obejmuje również inne budynki, takie jak 2 WTC, 3 WTC, 4 WTC i 7 WTC, oraz Memorial Plaza, miejsce pamięci ofiar zamachu. Projekt zagospodarowania terenu opracował architekt Daniel Libeskind.

Podsumowanie

World Trade Center było nie tylko ikoną Nowego Jorku, ale także symbolem ludzkiej wytrwałości i innowacyjności. Pomimo tragicznych wydarzeń, które zakończyły życie bliźniaczych wież, pamięć o WTC jest podtrzymywana przez liczne pomniki, wydarzenia kulturalne oraz obecność w mediach i sztuce. Jest to miejsce, które na zawsze pozostanie symbolem ludzkiej wytrwałości i nadziei.