Pałac Potala - tybetańska rezydencja Dalajlamy

Pałac Potala to zimowy pałac Dalajlamy od VII wieku, symbolizuje on buddyzm tybetański i jego centralną rolę w tradycyjnej administracji Tybetu.

Budowa obecnej struktury rozpoczęła się w 1645 roku za panowania 5. Dalajlamy - Lobsanga Gyatso i zajęła ona robotników i rzemieślników ponad 50 lat.

Pałac Potala w Lhasie (Tybetański Region Autonomiczny), był główną rezydencją Dalajlamy aż do momentu, gdy 14. Dalajlama uciekł do Indii podczas powstania tybetańskiego w 1959 roku. Łącznie przez 317 lat był siedzibą dziesięciu Dalaj Lamów.

Pierwsze odnotowane wykorzystanie tego miejsca pochodzi z VII wieku n.e., kiedy to król Songtsen Gampo zbudował tu pałac.

Na początku IX wieku, po upadku królestwa Tubo, pałac i całe miasto zostało opuszczone. Inne reżimy tybetańskie nie miały swoich stolic w Lhasie, więc przez ponad 800 lat Pałac był opuszczony.

13. Dalajlama rozbudował Pałac Potala do obecnej wielkości.

Budynek ma długość 400 metrów w kierunku wschodnio-zachodnim oraz 350 metrów w kierunku północno-południowym. Jego pochyłe kamienne ściany mają średnicę 5 metrów u podstawy i 3 metrów na szczycie. Pomalowane są one mlekiem i oblane miedzią w fundamentach w celu zabezpieczenia przed trzęsieniami ziemi.

Kompleks zbudowany jest na Czerwonej Górze w centrum Doliny Lhasy na wysokości 3700 m n.p.m. i składa się z Białych i Czerwonych Pałaców wraz z budynkami pomocniczymi. Budynki wznoszą się 117 metrów nad szczytem wzgórza i ponad 300 metrów ponad dnem doliny. Żaden inny budynek miasta Lhasa, czy to nowy apartamentowiec, markowy hotel, stary dom, świątynia czy klasztor, nie może się znajdować wyżej niż szczyt Pałacu Potala, jest to znakiem szacunku dla tego świętego miejsca.

Łącznie znajduje się tutaj trzynaście pięter budynków, które zawierają ponad 1000 pokoi, 10 000 kapliczek i około 200 000 posągów.

Posiadając ponad 130 000 metrów kwadratowych powierzchni użytkowej, jest jednym z największych pałaców na świecie pod tym względem. Pałac Potala był najwyższym na świecie zamieszkałym budynkiem od 1653 do 1889 roku.

Biały Pałac (Potrang Karpo) jest częścią Pałacu Potala, w którym mieściły się pomieszczenia mieszkalne Dalajlamy. W Białym Pałacu mieściły się również biura, seminarium szkoleniowe dla tybetańskich urzędników państwowych oraz drukarnia.

Czerwony Pałac (Potrang Marpo) jest częścią, która jest całkowicie poświęcona religioznawstwu i buddyjskiej modlitwie. W jego skład wchodzą skomplikowane kombinacje wielu sal, kaplic, bibliotek, galerii i przejść umiejscowionych na wielu różnych poziomach. Pałac jest bogato zdobiony obrazami, rzeźbami, biżuterią i innymi ornamentami. Znajdują się tu także święte złote stupy, grobowce ośmiu Dalaj Lamów.

Nad tą częścią pałacu znajdują się też charakterystyczne złote dachy. Siedem dachów wykonanych jest z pozłacanego brązu i są to szczyty świętych stup z Dalaj Lamów.

Najważniejszym sanktuarium jest Kaplica Świętego w Pałacu Czerwonym. Znajduje się tu statua Awalokiteśwary i jego dwóch opiekunów. Poniżej znajduje się Jaskinia Dharmy, najstarsza część Pałacu Potala, w której król Songtsen Gampo studiował pisma buddyjskie po swoim nawróceniu w VII wieku.

Kompleks swoją nazwę wziął od mitycznej Góry Potalaka, siedziby bodhisattwy Avalokiteśvary.

W 1959 roku obecny Dalajlama uciekł do Indii w czasie zamieszek przeciwko chińskiej okupacji wojskowej Tybetu i od tamtego roku pozostaje na wygnaniu. Następnie podczas Rewolucji Kulturalnej (lata 1966-77) mnisi zostali wydaleni z kompleksu, a opuszczony pałac został splądrowany i zniszczony przez chińskich żołnierzy.

Obecnie jest to muzeum i obiekt światowego dziedzictwa UNESCO od roku 1994.

Kiedyś budynek odwiedzało ponad 5000 osób dziennie, później ograniczono tę liczbę do 1600 turystów dziennie.