Ławra Peczerska w Kijowie (Ukraina) - pierwszy i najstarszy klasztor w państwie

Ławra Peczerska im. Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny jest pierwszym i najstarszym klasztorem na terytorium dzisiejszej Ukrainy.

Obecnie tylko trzy klasztory mają status "ławry" i wszystkie są poświęcone ku czci Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy, oprócz opisywanej są nimi także Ławra Pochajowska oraz Ławra Świętogórska. Ławra to świadectwo szczególnej czci, jaką prawosławni darzą Przenajświętszą Bogurodzicę, używane jest w stosunku do wyjątkowych męskich monasterów w Kościele prawosławnym oraz w Kościołach katolickich wschodnich.

Znajdujący się w centrum Kijowa klasztor, założony został w połowie XI w. przez czcigodnych Antoniego i Teodozjusza z Groty (Pieczerskiej). Kościół był budowany przez 15 lat przez greckich architektów i malarzy. Poświęcił go w 1089 r. metropolita Jan.

Obecnie w jaskiniach klasztoru spoczywają w pokoju niezniszczalne relikwie ponad 120 świętych, m.in. czcigodny Nestor Kronikarz, czcigodny Ilja z Muromu oraz czcigodny Agapit z Jaskiń. Od ponad tysiąca lat niezliczone cuda i uzdrowienia są skutkiem modlitw zanoszonych do wszystkich czcigodnych ojców z jaskiń kijowskich.

Kijowska Ławra Peczerska przeznaczała znaczne środki na rozwój szkolnictwa, posiadała nawet własną szkołę podstawową i seminarium duchowne.

Kompleks Ławry składa się z ponad stu budynków, w tym licznych cerkwi. Obecnie podzielony jest na dolną ławrę i górną ławrę.

Górna ławra zawiera sobór katedralny, nadbramy, muzeum oraz liczne cerkwie, znajduje się ona pod opieką Ministerstwa Kultury i tworzy Narodowy Historyczno-Kulturalny Rezerwat. To tu znajduje się m.in. Wielka Dzwonnica, Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Muzeum Skarbów Historycznych i Muzeum Miniatur.

Dolna zawiera Bliskie Pieczary, Dalekie Pieczary, zawierające m.in. czynny klasztor, liczne przejścia, jaskinie i podziemia, które niegdyś były miejscem życia mnichów. Do dziś ponad 100 z nich jest tu przechowywanych w stanie zmumifikowanym.

Znajdujące się tutaj budowle zostały wzniesione w stylu baroku kozackiego (zwanego też barokiem ukraińskim). Styl ten cechuje duża ilość wieżyczek, zdobnych ścian szczytowych i dekoracji, oraz liczne freski na ścianach zewnętrznych, przedstawiające zwykle postaci z historii kraju i Kościoła.

To tutaj znajduje się rezydencja Prymasa Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej oraz wydziały synodalne.

Obecna kamienna cerkiew św. Krzyża zbudowana została na miejscu drewnianej i jest najstarszym z obiektów naziemnych kompleksu, a jej kompozycja architektoniczna jest charakterystyczna dla ukraińskich cerkwi drewnianych XVII wieku.

Dzwonnica Wielkiej Ławry jest chlubą zespołu architektonicznego Ławry Peczerskiej w Kijowie. Stoi ona w centrum Placu Katedralnego, a jej złota głowa jest dobrze widoczna z daleka z Zadnieprza i siedmiu wzgórz Kijowa.

Ta czterooktagonalna wieża ma wysokość 96,5 metra, jest bogato wystrojona architektonicznie i artystycznie w stylu barokowym. Na uwagę zasługują trzy płaskorzeźby z XV wieku, wmurowane nad wejściem do pierwszej kondygnacji dzwonnicy, przedstawiające Matkę Bożą oraz założycieli Kijowskiego Monasteru Peczerskiego. Dzwonnica zwieńczona jest złotym obiciem w kształcie hełmu.

Ławra zniszczona została częściowo przez Tatarów w 1240 r., przechodziła szereg odrodzeń i katastrofalnych pożarów, zanim w XVIII w. została w większości odbudowana z dominującymi wpływami baroku. W 1926 r. została przekształcona w muzeum, a w 1988 r. częściowo zwrócona Ukraińskiemu Kościołowi Prawosławnemu (Patriarchatowi Moskiewskiemu).

Powiększenie klasztoru nastąpiło w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku, rozbudowano wtedy poszczególne zespoły sakralne.

W wyniku wybuchu 3 listopada 1941 zniszczona została część soboru. Nie jest znany winowajca, wiadomo tylko, że wybuch nastąpił tuż po wizycie w kompleksie prezydenta Słowacji Jozefa Tiso.

W niedziele odprawianych jest do dziesięciu Boskich Liturgii. W dni powszednie nabożeństwa odprawiane są stale w wielu cerkwiach. Sześć starożytnych podziemnych cerkwi znajduje się w Dalekich i Bliskich Jaskiniach Klasztoru.

Ławra Peczerska oraz Sobór Mądrości Bożej (Sofijski) zostały w 1990 roku wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO, a od 1996 r. ma status narodowego rezerwatu zabytków.

W wyniku plebiscytu, 21 sierpnia 2007 r. obiekt został uznany za jeden z siedmiu cudów Ukrainy.