Katedra w Santiago de Compostela (Hiszpania) - miejsce pielgrzymek i spoczynku św. Jakuba

Znajdująca się w regionie Galicji, w północno-zachodniej Hiszpanii, Katedra Santiago de Compostela jest jedną z najważniejszych budowli sakralnych w całym państwie, szczególnie dlatego, że wyznacza koniec 790-kilometrowego szlak pielgrzymkowego "Camino de Santiago".

Ludzie wierzą, że w katedrze jest pochowany święty Jakub Wielki, jeden z 12 apostołów Jezusa. Jego ciało zostało przywiezione do Galicji po tym, jak został ścięty po powrocie do ziem świętych.

Budowa katedry rozpoczęła się w 1075 r., za panowania Alfonsa VI. Budowla powstała pod kierownictwem biskupa Diego Peláeza na miejscu starego kościoła poświęconego św. Jakubowi.

Prace nad katedrą zatrzymały się po początkowych etapach i były wstrzymane aż do roku 1100, kiedy to architekt - mistrz Esteban stworzył trzy nawy w kształcie łacińskiego krzyża. Budowę kontynuowano przez cały XII wiek, a wiele rozszerzeń dodawano przez lata w różnych stylach architektonicznych, w tym romańskim, gotyckim, barokowym, plateresco i neoklasycznym.

W 1188 roku budowę katedry przejął mistrz Mateo, dodał wtedy jedną z jej najbardziej spektakularnych cech - wejście Gloria Portico. Ozdobione 200 figurami przedstawiającymi Apokalipsę oraz figurę św. Jakuba, witającą pielgrzymów na końcu ich podróży.

Bazylika została ostatecznie konsekrowana w 1211 r. przez Alfonsa IX.

Jednym z najciekawszych elementów katedry jest słynny Botafumeiro, największy na świecie trybularz, który rozprasza kadzidło pośród zgromadzenia. Ważący 60 kg i mierzący 160 cm jest zawieszony na wysokości 20 m ponad tłumem dzięki systemowi lin i kół pasowych. Na specjalne okazje Botafuemeiro rozkołysuje się przez zespół ośmiu tiraboleiros, którzy huśtają go po katedrze z prędkością dochodzącą do 68 km/h. Uważa się, że ta tradycja została zapoczątkowana w celu ukrycia zapachu tysięcy pielgrzymów przybywających do katedry po dużym ich wysiłku.

Katedra w Santiago de Compostela jest w stanie pomieścić wewnątrz 1200 osób.

Główna sala, poprzedzona narteksem i otoczona nawami bocznymi, prowadzi do otwartych czterech kaplic transeptowych. Sala jest pokryta sklepieniem kolebkowym rzymskiego pochodzenia, natomiast nawy boczne sklepieniami pochodzącymi z okresu rzymskiego. Nawa ma wysokość 22 m, a wewnętrzne łuki wznoszą się do zaledwie 9,5 m.

Wstęp do katedry jest bezpłatny, pozwala on zobaczyć także grobowiec świętego Jakuba. Można także dokupić dodatkowy karnet, który upoważnia do "pełnego dostępu" dookoła krypty, klasztorów i innych obszarów muzealnych.

Główna fasada katedry w wychodzi na plac Obradoiro i nosi nazwę tego placu "El Obradoiro". Naprzeciwko tej elewacji znajduje się pałac Rajoy, obecnie budynek parlamentu Galicji.

Stojąc przed fasadą "El Obradoiro" zauważalna jest bardzo szczegółowa i ozdobna sekcję centralną ze znacznie mniej skomplikowanymi skrzydłami po obu stronach. W rzeczywistości jest to tylko środkowa część, która nosi nazwę placu, choć nie jest to oryginalna fasada, ale XVIII-wieczny zamiennik.

Patrząc na katedrę z placu jego najbardziej charakterystyczną cechą jest para wież o nazwach "Torre de la Carraca" i "Torre de la Campanas". Podobnie jak schody katedralne, wiele części budynku, które te wieże posiadają, pochodzi z kilku różnych epok. Niższe i bardziej oryginalne poziomy sięgają aż do XII wieku, podczas gdy wyższe i nowsze dodatki pochodzą z okresu XVII-XVIII wieku. Te 70-metrowe wieże, łączą również style barokowe i romańskie oraz demonstrują poziom prac murarskich nieprześcigniony w całej Hiszpanii.

Po obu stronach katedry  umiejscowione są odpowiednio, klasztor po prawej stronie i pałac arcybiskupa po lewej stronie. Choć na pierwszy rzut oka wyglądają symetrycznie, w rzeczywistości są całkiem inne pod względem konstrukcji.

Część fasady Quintana, od strony "Plaza de la Quintana", oferuje zupełnie inny widok. Przedstawia barokowe drzwi święte, otwarte tylko w roku świętym. Wyróżnia się tutaj jedno z wejść, które zawiera dwadzieścia siedem rzeźbionych podobizn, ze św. Jakubem i jego dwoma zwolennikami na czele. Przejście przez ten żelazny zakratowany otwór prowadzi przez mały dziedziniec do samego "Puerta Santa" (świętych drzwi).

Północna fasada (Acibecheria) ma tylko małą elewację, ale jest równie udekorowana jak główna fasada, łączy ona w sobie zarówno styl barokowy, jak i neoklasyczny. Ostatnia fasada (Praterias), widoczna z placu złotników, zawiera wieżę zegarową "Torre de la Trinidad" oraz część klasztoru.

Szacuje się, że corocznie katedrę odwiedza około 2,5 miliona turystów i pielgrzymów. Głównie podróżujących pociągami i samolotami, ale także tych przychodzących pieszo z Francji, Portugalii czy Hiszpanii. Najpopularniejsza trasa rozpoczyna się we francuskim St Jean Pied de Port to Santiago, oddalonym od Santiago de Compostela o 790 kilometrów.

Aby otrzymać certyfikat z Compostela, należy przejść przynajmniej 100 kilometrów, dlatego też oddalona o 111 kilometrów Sarria jest jednym z najczęstszych miejsc startu dla rozpoczynających wędrówkę. Natomiast przybywający rowerem muszą pokonać 200 kilometrów, by uzyskać certyfikat.

Ilekroć święto św. Jakuba (25 lipca) przypada w niedzielę, katedra w Santiago ogłasza rok święty. Ostatnia taka sytuacja miała miejsce w 2010 r. i ma się ponownie powtórzyć w roku 2021.

W 1985 roku stare miasto Santiago de Compostela zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W 1993 r. trasa Camino de Santiago również została wpisana na listę UNESCO.