Architekt światła – nowy zawód, który zmienia wygląd przestrzeni miejskiej

Światło w przestrzeni publicznej spełnia szereg różnych funkcji. Do tych podstawowych należy zapewnienie mieszkańcom bezpieczeństwa po zmroku. Jednocześnie jest jednak ważnym czynnikiem poprawiającym estetykę. Wieczorem to właśnie światło tworzy odpowiednią atmosferę w mieście – wydobywa z mroku najbardziej reprezentujące budowle i ich detale czy podkreśla urok wąskich uliczek. Jest to oczywiście nie bez znaczenia dla atrakcyjności turystycznej miasta.



Wystarczy spojrzeć na nocne zdjęcia hiszpańskiego Badajoz – miasta o niezwykłej historii, które kryje wiele fascynujących zabytków. Jakiś czas temu w nadziei na ożywienie turystyki, sześć kluczowych obszarów zostało objętych projektem oświetleniowym, w ramach którego najważniejsze obiekty architektoniczne wyróżniono światłem. Zadania podjęła się firma Philips Lighting, która zastosowała szereg nowoczesnych rozwiązań LED, by podkreślić atrakcyjność miejsc za pomocą barwnych, dynamicznych scen. Most Puente de Palma zdobią kryształowe światła, które odbijają się w przepływającej pod nim rzece Gwadiana, a kolorowe iluminacje stworzone dzięki oprawom Colorreach, zabarwiają łuki na Placu Plaza Alta, tworząc intrygujące efekty cieni. Całość uzupełniają oprawy Metronomis LED, które nie tylko zapewniają doskonałą widoczność po zmroku, ale tworzą niepowtarzalną atmosferę, która przyciąga do miasta coraz więcej turystów. Tylko w 2012 r., czyli tuż po instalacji nowej iluminacji, przychody Badajoz z turystyki podniosły się o 360 000 euro.

Architekt światła – zawód dla ścisłych umysłów z artystycznym zacięciem

Stworzenie iluminacji, takiej jak ta Bajadoz, nie jest łatwym zadaniem. Umiejscowienie każdego źródła światła musi być dokładnie przemyślane, należy też mieć na uwadze jego parametry oraz walory plastyczne i artystyczne oświetlanej architektury. Wymusiło to stworzenie nowego zawodu – architekta światła, który jest bardzo popularny na Zachodzie i cieszy się coraz większym zainteresowaniem w Polsce. Głównym zadaniem architektów światła jest kreowanie komfortowego i bezpiecznego, a zarazem atrakcyjnego wizualnie krajobrazu miasta po zmroku. Muszą więc opanować wiedzę z zakresu technik oświetleniowych, architektury i urbanistyki, jak i dziedzin humanistycznych – np. historii, sztuki, a nawet psychologii. Orientować trzeba się również w nowinkach technologicznych – np. rozwiązaniach umożliwiających tworzenie mappingów świetlnych na fasadach budowli czy nowoczesnych, coraz silniej zautomatyzowanych systemach oświetleniowych, które cieszą się coraz większym zainteresowaniem samorządów, ponieważ umożliwiają znaczne obniżenie kosztów zużycia energii.

Podyplomowe studia na kierunku „Architektura światła” oferuje wiele uczelni technicznych np. Politechnika Poznańska czy Sopocka Szkoła Wyższa.

Znaczenie współpracy z profesjonalistą

Współczesne projekty oświetleniowe powinny łączyć funkcje użytkowe i dekoracyjne. Na ulicy, po której częściej niż samochody poruszają się piesi i rowerzyści, barwa, natężenie i liczba źródeł światła powinny zostać dopasowane do ich potrzeb, gwarantując jednocześnie bezpieczeństwo kierowcom. Na tym samym obszarze mogą jednak występować inne źródła światła, które atrakcyjnie podkreślą np. pobliski skwer czy pomnik, nie mieszając się z oświetleniem ulicznym. Do stworzenia tak złożonego systemu oświetleniowego potrzebne jest wiedza i doświadczenie – stąd tak duże zapotrzebowanie na architektów światła.

Realizując projekt oświetleniowy bez współpracy z profesjonalistą, dużo bowiem ryzykujemy. Architektura, zamiast zachwycać, może nabrać karykaturalnych kształtów, a ciągi komunikacyjne okazać się niewystarczająco doświetlone. Problemem wielu miast jest też tzw. „zanieczyszczenie światłem”, czyli jego nadmierne rozproszenie. W efekcie nad miastem tworzy się świetlna łuna, która przysłania nam gwiazdy. Zanieczyszczenie światłem może też być powodem trudności z zasypianiem, spadków nastroju, depresji, a także prowadzić do utraty różnorodności biologicznej. Wiele gatunków zwierząt żyjących w mieście lub jego ulicach czuje się bowiem skonfundowanych przez nadmierne oświetlenie, które utrudnia im żerowanie (salamandry) czy orientację w przestrzeni (ptaki wędrowne). Właśnie dlatego podczas realizacji projektów oświetleniowych tak ważna jest współpraca z profesjonalistą. Doświadczony architekt światła potrafi bowiem osiągnąć pożądany efekt, nie szkodząc przy tym ludzkiemu zdrowiu i środowisku naturalnemu.