Skręcone dzwonnice

Zwane są ślimakowatymi, płomienistymi, śrubowymi, spiralnymi... Te zaskakujące konstrukcje są dziełem człowieka i natury.

Kościoły, które posiadają dzwonnice o nietypowych kształtach, zawsze przykuwały uwagę, budziły zainteresowanie swoją konstrukcją. Te oryginalne budowle są różnie nazywane w zależności od kraju, w którym zostały wzniesione. I tak we Francji używa się przymiotnika "pokręcone" i "ślimakowate", w Niemczech mówi się, że mają "nietypowy, dziwny kształt", a w Belgii - że swoim wyglądem "odbiegają od reguły". W pewnym sensie kształt nadała im także natura - konstrukcje o drewnianym szkielecie ulegały zniekształceniom pod wpływem wiatru, deszczu, temperatury.

Na podstawie monografii i legend powstają opracowania odpowiednio nazywające i klasyfikujące tę architekturę. Są w nich dzwonnice skręcone lub skręcone i pochylone, wykrzywione, zakręcone, skręcone spiralnie lub płomieniście, natomiast wieże - wykrzywione, szpiczaste, zakręcone spiralnie, płomieniście, spiralne, zaś iglice - skręcone lub spiralne. Jedne są przypadkowe - stanowią dzieło sił przyrody, inne zamierzone - powstały z woli konstruktora. Spośród wszystkich 79 skatalogowanych w Europie dzwonnic najwięcej - trzydzieści pięć - znajduje się we Francji. Większość z nich jest lewoskrętna. To naturalny kierunek obrotu drewna w czasie nieprawidłowego schnięcia. By uniknąć takiej pracy drewna, zalecano kiedyś "ścinanie dębów późną jesienią albo na początku zimy w okresie ubywania księżyca". Najwięcej oryginalnych, ślimakowatych wież znajduje się we Francji. Ich miłośnicy zbierają przykłady skręconych wież z całej Europy. W Anglii jedna z najwspanialszych skręconych dzwonnic wieńczy szczyt kościoła w Chasterfield.

Wspaniały wygląd dzwonnice zyskały jednak dzięki cieślom, którzy nadawali im kształt. W 1768 roku Francuz Nicolas Fourneau w swojej "Sztuce ciesielstwa w zarysie" przedstawił szkic ośmiokątnej skręconej strzelistej wieżyczki. Projekt doczekał się realizacji w postaci kopuły i skręconej strzelistej wieżyczki na klasztorze Gaillon w Normandii. Niestety, nie istnieje już ona od ponad stu lat. Inny francuski cieśla Emile Delataille w "Praktycznej sztuce ciesielstwa" zaprezentował "skręconą kopułę" i "skręconą strzelistą wieżyczkę", również na planie ośmiokąta. Pomimo bardzo precyzyjnych wskazówek autora, nie wydaje się, aby ktoś je wykorzystał w praktyce.
Innemu cieśli - Mazerollesowi - i jego dziełu "Sztuka w zarysie" zawdzięczamy najpiękniejszy szkic skręconej kopuły i strzelistej wieżyczki. Wprowadził on nowy element: przewidział budowę swojego dzieła na planie pięciokątnym.
Miłośnicy "pokręconych" dzwonnic założyli międzynarodowe towarzystwo - spotykają się co roku pod inną wieżą, próbują skatalogować te nietypowe budowle.